Financiële verhouding
De financiële verhouding is inmiddels een grote risicofactor voor alle gemeenten. Enkele factoren met substantiële omvang zijn:
- In de huidige meerjarenbegroting zit per 2024 een structurele opschalingskorting van het Rijk op de algemene uitkering gemeentefonds verwerkt van € 3,3 miljoen. Deze korting is/wordt opgebouwd in de periode 2018-2024. In 2025 komt hier nog € 0,7 miljoen bij. Het Rijk heeft uitsluitend incidenteel de verdere aanwas in ‘20/’21 van deze korting geschrapt;
- Het sociaal domein laat ten opzichte van de bestaande kaders een (sterk) hogere autonome kostenstijging zien. Ook achterliggende jaren was sprake van forse kostenstijgingen Jeugd. Het Rijk heeft uitsluitend incidenteel t/m ’22 extra middelen beschikbaar gesteld, die slechts een deel van het tekort dekken. Daarbij is dit tekort van structurele aard. Een AEF-rapport (dec20) maakt duidelijk dat gemeenten in 2019 € 1,7 miljard tekort kwamen op Jeugd. In 2020 lopen de gemeentelijke uitgaven verder op. De aanvullende incidentele compensatie van het Rijk bedraagt € 400 miljoen in 2019 en € 300 miljoen per jaar in 2020 t/m 2022. In afwachting van een structurele bijstelling van de bekostiging door het Rijk heeft Amstelveen in de meerjarenbegroting t/m ’22 een bedrag van ruim € 3 miljoen incidenteel gedekt;
- Hoe de bekostiging van de bijstandsverstrekking via het BUIG-budget zich gaat ontwikkelen bij de actuele, sterke groei van het bijstandsvolume is op dit moment onzeker;
- Er loopt een traject gericht op een herziening van de verdeling van het gemeentefonds met ingang van 1jan23. Onderdeel van de voorstellen is een forse uitbreiding van de verevening van de (veronderstelde) lokale belastingcapaciteit. Doorvoering van een dergelijk voorstel betekent voor Amstelveen een fors negatief risico in de orde van € 5 à € 6 miljoen structureel;
- Door de omvangrijke steunpakketten is de staatsschuld drastisch toegenomen en wordt tijdelijk afgeweken van alle begrotingsnormen. Hierna zullen wel maatregelen (moeten) volgen om de Rijksfinanciën weer op orde te krijgen. Dit in samenhang met een uiterste onzekere economische ontwikkeling (mondiaal, Europees en landelijk);
- De betaalbaarheid van ons pensioenstelsel, c.q. de ontwikkeling van de pensioenpremie;
- De bekostiging van het klimaatakkoord, c.q. de duurzaamheidsopgave en de bekostiging van de invoering en uitvoering van de Omgevingswet en de Wet Kwaliteitsborging in de Bouw.
In de loop van 2021 zijn twee ontwikkelingen van belang voor een nieuwe werkelijkheid:
- de uitrol van het vaccinatieprogramma en samenhangende economische herstart en steunafbouw;
- de te houden Tweede Kamerverkiezingen met aansluitende Kabinetsformatie.